Jednym z podstawowych zadań statystyki publicznej, o których stanowi ustawa, jest zbieranie i gromadzenie danych statystycznych:
- od i o podmiotach gospodarki narodowej i ich działalności
- od i o osobach fizycznych dotyczących ich życia i sytuacji
- ze wszystkich dostępnych źródeł, określonych szczegółowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej albo w odrębnych ustawach m.in.
- z badań pełnych, spisów powszechnych,
- z badań prowadzonych metodami reprezentacyjnymi,
- ze źródeł administracyjnych.
Program badań statystycznych statystyki publicznej jest to wykaz ustalający zakres tematyczny, przedmiotowy i podmiotowy badań statystycznych oraz związane z nim obowiązki.
Stosowane techniki przekazywania danych statystycznych:
- Internet (Portal Sprawozdawczy, poczta elektroniczna),
- wywiad bezpośredni (z wykorzystaniem formularza papierowego lub CAPI - wywiad rejestrowany na przenośnym urządzeniu elektronicznym),
- wywiad telefoniczny (tradycyjny lub CATI - wywiad telefoniczny wspomagany programem komputerowym).
Od 2000 r. we wszystkich Urzędach Statystycznych istnieją Wydziały Badań Ankietowych, zajmujące się realizacją społecznych i rolniczych badań statystycznych poprzez sieć ankieterów terenowych.
Realizują badania:
- ciągłe,
- cykliczne,
- jednorazowe
- oraz badania na zlecenie i indywidualne zamówienie, nieobjęte programem badań statystycznych statystyki publicznej.
Społeczne badania ankietowe są dobrowolne, prowadzone metodą reprezentacyjną.
Notowania cen oraz rolnicze badania ankietowe są obowiązkowe, przy czym w przypadku tych badań dobór próby jest celowy.
Badania w województwie kujawsko-pomorskim w 2014 r. realizuje 55 ankieterów terenowych:
- 18 w Bydgoszczy,
- 9 w Oddziale w Inowrocławiu,
- 17 w Oddziale w Toruniu,
- 11 w Oddziale we Włocławku.
W przypadku dużego obciążenia badaniami istnieje możliwość zaangażowania pracowników na co dzień wykonujących pracę w biurze (tzw. ankieterów zmiennych).
Od 1 stycznia 2009 roku Główny Urząd Statystyczny wprowadził jako obowiązującą bezpieczną elektroniczną formę przekazywania danych statystycznych. Zgodnie z programem badań statystycznych statystyki publicznej podmioty gospodarki narodowej, dla których został określony obowiązek sprawozdawczy powinny przekazywać dane w formie elektronicznej na PORTAL SPRAWOZDAWCZY GUS. W Portalu są udostępnione aplikacje, umożliwiające wypełnienie formularza on-line. Zalogowanie się w portalu sprawozdawczym GUS jest możliwe poprzez aktywowane wcześniej konto. Dla wybranych sprawozdań pod adresem http://form.stat.gov.pl/formularze/formularze.htm zostaną również udostępnione aplikacje off-line, które dają możliwość wypełnienia sprawozdań na Państwa komputerze, bez konieczności bezpośredniego połączenia z Internetem, a następnie wysłania ich drogą elektroniczną do statystyki publicznej.
- Spisy powszechne
Zarówno spis ludności i mieszkań, jak i spis rolny są badaniami obowiązkowymi, realizowanymi w oparciu o ustawy o spisach. Są to jednocześnie największe przedsięwzięcia statystyczne jakie podejmowane są nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Realizacja takich projektów wymaga pełnej mobilizacji, zarówno społeczeństwa jak i państwa.
Narodowy Spis Powszechny dostarcza najbardziej szczegółowych informacji o liczbie ludności, jej terytorialnym rozmieszczeniu, strukturze demograficzno–społecznej i zawodowej, a także o społeczno–ekonomicznej charakterystyce gospodarstw domowych i rodzin oraz o ich zasobach i warunkach mieszkaniowych na wszystkich szczeblach podziału terytorialnego kraju: ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym.
Powszechny Spis Rolny został przeprowadzony w celu dostarczenia informacji z dziedziny rolnictwa w zakresie ogólnej charakterystyki gospodarstwa rolnego, użytkowania gruntów i powierzchni zasiewów, zwierząt gospodarskich oraz ciągników, maszyn rolniczych i urządzeń, zużycia nawozów, a także pracujących w gospodarstwie rolnym, strukturze dochodów gospodarstwa rolnego, korzystania z programów wsparcia dla rolnictwa i metod produkcji rolniczej (wpływ rolnictwa na środowisko).
- Źródła administracyjne
Organy administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego, inne instytucje rządowe, organy prowadzące urzędowe rejestry i Narodowy Bank Polski nieodpłatnie przekazują służbom statystyki publicznej zgromadzone dane administracyjne w zakresie, formie i terminach określanych każdorazowo w programie badań statystycznych statystyki publicznej, w szczególności w formie wyciągów z rejestrów, kopii: zbiorów danych, zebranych deklaracji, dokumentów ewidencyjnych i innych formularzy urzędowych, wyników pomiarów, danych monitoringu środowiska oraz udostępniają dane z baz danych systemów informatycznych.
Zbiory danych administracyjnych pozyskiwane są z systemów centralnych, m.in.: Ministerstwa Finansów/urzędów skarbowych - system informacyjny prowadzony przez organy podatkowe; Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji - zbiór PESEL i centralna ewidencja pojazdów CEP; Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; Narodowego Funduszu Zdrowia – Centralny Wykaz Ubezpieczonych; Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych; Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii - Państwowy rejestr granic oraz powierzchnia jednostek podziału terytorialnego kraju i ortofotomapy dla obszaru Polski; oraz rozproszonych: urzędów marszałkowskich - Bazy Danych Obiektów Topograficznych; starostw powiatowych - ewidencja gruntów i budynków oraz systemy informacyjne PUP; urzędów gmin - ewidencja podatkowa nieruchomości EPN i gminne zbiory meldunkowe.